Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej poddał ponownej ocenie Projekt „Integracja i rozwój gospodarki wodno-ściekowej w Józefowie” i wydał mu ocenę negatywną. Miasto Józefów uznaje takie działanie za niezgodne z prawem i składa protest.

 

- Fundusz jako Instytucja Organizująca Konkurs nie miał uprawnień, aby na obecnym etapie poddawać nasz wniosek ponownej ocenie merytorycznej I i II stopnia i odebrać nam prawo do  dofinansowania. Złożyliśmy oczywiście protest, a jeśli będziemy zmuszeni to wykażemy to przed sądem. Nie zamierzamy tego tak zostawić  – mówi Marek Banaszek, zastępca burmistrza Józefowa.

W ocenie wiceburmistrza komuś bardzo musiało zależeć, aby w Józefowie nie powstała własna oczyszczalnia.

- Na szczęście nadal jesteśmy samorządem, który posiada niezależność oraz uprawnienia, aby podejmować decyzje, które najlepiej służą mieszkańcom. To do naszych zadań własnych należy dbanie o gospodarkę ściekową. Własna oczyszczalnia da nam niezależność i oszczędności – dodaje Banaszek.

 

Działania Funduszu nie wpływają na determinację Miasta Józefów, aby uniezależnić się od otwockiej oczyszczalni i posiadać własny obiekt. 5 października  Miasto Józefów podpisało z wykonawcą firmą Instal Warszawa S.A umowę na budowę oczyszczalni ścieków w Józefowie wraz z serwisem gwarancyjnym. Koszt budowy oczyszczalni to ok. 25,5 mln zł netto (po odzyskaniu podatku VAT). Serwis gwarancyjny będzie opłacany na etapie eksploatacji.  Zwrot inwestycji będzie bardzo szybki.

 

Rocznie za oczyszczanie ścieków Józefów płaci Otwockiemu Przedsiębiorstwu Wodociągów i Kanalizacji prawie 5 mln złotych. Według ekspertyz, którymi dysponuje Miasto Józefów wynika, że ceny są bezpodstawnie zawyżone. Tylko w latach 2011-2016  przepłacono za usługę o ponad 8 mln zł. Obecnie przepłaca się już blisko 2 mln zł rocznie.

 

- Oznacza to, że nawet przy założeniu, iż nie otrzymamy unijnego dofinansowania - zwrot inwestycji nastąpi nie później niż za 13 lat. A gdyby w ciągu tych 13 lat opłaty na rzecz Otwocka wzrosły, to nastąpi on jeszcze wcześniej. Porównując to z okresami zwrotu inwestycji z różnych innych branż - jest to świetny wynik – dodaje wiceburmistrz.

 

Pozytywna ocena

·         29 stycznia 2016 roku, w związku z ogłoszonym przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej konkursem w ramach Osi Priorytetowej II,  Działania: 2.3 Gospodarka wodno – ściekowa w aglomeracjach, Miasto Józefów złożyło wniosek o dofinansowanie.

·         W ramach realizacji Projektu o łącznej wartości ok. 87 mln zł brutto Miasto Józefów zaplanowało budowę: oczyszczalni, 15 pompowni/tłoczni, ok. 20 km sieci kanalizacyjnej i ok. 21 km sieci wodociągowej, zakup specjalistycznego pojazdu oraz stworzenie Programu Efektywnego Zarządzania systemem wodociągowym i kanalizacyjnym. Józefów ubiega się o dotację w wysokości ok. 43 mln zł brutto, co stanowi blisko połowę wartości projektu.

·         O pozytywnej ocenie merytorycznej II stopnia  Miasto Józefów zostaje poinformowane w sierpniu 2016 roku. Józefowski projekt znalazł się na liście rankingowej, na pozycji kwalifikującej go do otrzymania dofinansowania. Umowa o dofinansowanie nie została jednak podpisana.

 

Działanie na zwłokę

·         Miasto Józefów w ciągu ostatnich 15 miesięcy wielokrotnie zwraca się do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z upomnieniami w tej sprawie. Apel wystosowuje także Rada Miasta Józefowa w swoim stanowisku.

·         NFOŚiGW zaczyna kwestionować ocenę własnych ekspertów znajdujących się Komisji Oceny Projektów (tzw. KOP). Jak czytamy w piśmie NFOŚiGW ze stycznia 2017 roku należy bowiem zbadać celowość takiej inwestycji, biorąc pod uwagę funkcjonowanie oczyszczalni w Otwocku oraz to, że zamierza się ona rozbudowywać.

·         Od stycznia 2017 roku Fundusz próbuje usilnie odnaleźć instytucję, która mogłaby dostarczyć mu argumentów za niewypłaceniem Józefowowi środków. Najwyższa Izba Kontroli odmawia kontroli celowości naszej inwestycji, bo jest to niezgodne z jej kompetencjami. Także inne proszone o ocenę józefowskiego wniosku podmioty (w tym Ministerstwo Środowiska) odmawiają.

 

Ekspertyza prawna

Józefów zleca ekspertyzę prawną działań NFOŚGiW. Prof. zwycz. dr hab. Jacek Jagielski z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego nie ma wątpliwości, że Fundusz łamie przepisy. W kilkudziesięciostronicowym dokumencie czytamy m. in.:

·         „Działania NFOŚiGW związane z wątpliwościami co do celowości i rzetelności pozytywnie ocenionego przez Komisję projektu miasta Józefów, a polegające na wstrzymaniu finalnego rozstrzygnięcia konkursu do czasu przeprowadzenia kontroli projektu przez NIK wykraczają poza wytyczoną obowiązującymi przepisami procedurę konkursową”.

·         „Przepisy (…) nie przewidują możliwości zawieszenia tego postępowania i uzależnienia rozstrzygnięcia Konkursu wobec określonego projektu od przeprowadzenia jego dodatkowej oceny w trybie pozakonkursowym i przez odrębny zupełnie podmiot”.

·         „Wskazane działania Funduszu są działaniami bez prawnego oparcia (bez podstawy prawnej) i jako takie są niezgodne z obowiązującym dla przeprowadzenia Konkursu porządkiem normatywnym oraz kardynalną dla funkcjonowania podmiotów władzy publicznej zasadą legalizmu”.

·         „Proponowane dalsze odwlekanie formalnego rozstrzygnięcia Konkursu i poszukiwanie dodatkowych ocen celowości niektórych ocenionych już (pozytywnie przecież także z punktu widzenia i tego kryterium) u ewentualnie innych jeszcze niż NIK podmiotów kontrolujących – musi być odbieranie jako nieuprawniona i nieuzasadniona obstrukcja w realizowaniu POIiŚ2.3/1/2015 (…)”.

 

Inicjatywa JASPERS

·         Pod koniec czerwca dokumentacja projektowa zostaje przekazana JASPERS - unijnej inicjatywie zlokalizowanej przy Ministerstwie Rozwoju.  Inicjatywa JASPERS zajmuje się bardzo dużymi projektami opiewającymi na setki milionów złotych. Jej zadaniem jest pomoc w przygotowywaniu bardzo skomplikowanych projektów oraz w wypełnianiu aplikacji o środki unijne. Tymczasem józefowska aplikacja została przygotowana bez pomocy inicjatywy, a co lepsze została oceniona pozytywnie przez komisję konkursową.

·         14 września eksperci JASPERS składają kilkugodzinną wizytę w Józefowie i spotykają się z władzami miasta oraz urzędnikami odpowiedzialnymi za inwestycję. Następnie udają się do oczyszczalni w Otwocku.  Jak czytamy w piśmie zapowiadającym wizytę „planowane jest również wskazanie właściwych kierunków postępowania dla instytucji finansujących gospodarkę ściekową oraz podmiotów w aglomeracji, w zakresie prawnym, środowiskowych, ekonomicznym i społecznym na podstawie informacji udostępnionych przez gminy i zainteresowane podmiotu w aglomeracji Otwock”.

 

Odebranie prawa do dofinansowania

 

·         W październiku zapada decyzja.  Jak czytamy w piśmie dostarczonym do UM 13 października „konieczne było przeprowadzenie dodatkowej weryfikacji wniosku o dofinansowanie z uwagi na wątpliwości, które powstały po zgromadzeniu kompletu wiarygodnych informacji dotyczących obecnej i planowanej gospodarki ściekowej na terenie aglomeracji Otwock”.

·         W ocenie Funduszu „rzetelna ocena przedsięwzięcia zaplanowanego przez Miasto Józefów możliwa jest jedynie w przypadku jednoczesnego dysponowania pełną wiedzą na temat funkcjonującej dotąd na terenie aglomeracji Otwock oczyszczalni ścieków oraz przedsięwzięcia „Przebudowa i rozbudowa oczyszczalni ścieków w Otwocku” zaplanowanego do realizacji na terenie aglomeracji Otwock przez Otwockie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o.”.

·         NFOŚiGW dokonując ponownej oceny wykorzystał jak sam pisze dane przedłożone przez obydwa podmioty wnioskujące o dofinansowanie oraz dokumenty zewnętrzne. Zarówno wniosek otwocki jak i dokumenty zewnętrzne będące przedmiotem analizy nie są znane Miastu Józefów.

·         W piśmie NFOŚiGW, pisze także, że „budowa własnej oczyszczalni ścieków przez Miasto Józefów oznacza utratę korzyści (…) w oczyszczalni ścieków w Otwocku”.

 

Protest

·         Miasto Józefów zarzuca NFOŚiGW naruszenie punktu 122 Regulaminu Konkursu nr POIiŚ.2.3/1/2015.  Możliwość weryfikacji przewidziana w pkt. 122 Regulaminu ma na celu ocenę kwestii formalnych przed samym podpisaniem umowy na dofinansowanie, a nie dokonanie ponownej oceny merytorycznej zgłoszenia.

·         Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej  będący Instytucją Organizującą Konkurs nie jest uprawniony do dokonania „weryfikacji” przedmiotowego projektu, w fazie w jakiej znajdował się konkurs.

·         Fundusz nie posiada legitymacji do podważania, ustalonej przez IOK pierwotnej pozytywnej oceny projektu. W ocenie Miasta Józefów doszło do nieuprawnionej „weryfikacji” wniosku, która w istocie była nieprzewidzianą przez Regulamin Konkursu  oraz ustawę wdrożeniową,  ocenę merytoryczną III stopnia.